چکیده رساله کتاب گلستان سعدی و بهارستان جامی ، باغی است رنگارنگ و تن پوش آن زیبایی های لفظی و معنوی است ، که بر قامت این دو کتاب ، برازنده دوخته شده است . در این رساله سعی بر این است که این دو کتاب به صورت موشکافانه ، مورد نقد و بررسی قرار گیرد . که محتوای رساله، به پنج بخش اصلی تقسیم شده است که به ترتیب عبارتند از : 1- بررسی انواع نثر پارسی ، ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ . ق ) در بستر تاریخ ادبیات . 2- مقامه چیست ؟ و چگونگی شکل گیری آن در ادب پارسی و ویژگی های مقامه نویسی و به راستی آیا گلستان ، نوعی مقامه می باشد ؟ مقایسه مقامات حمیدی و گلستان سعدی . 3- ویژگی های سبکی گلستان سعدی و بهارستان جامی و وجوه اشتراک و افتراق سبکی این دو اثر گرانبهای ادب پارسی . 4- بررسی حکایات گلستان و بهارستان ، از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق و بررسی ویژگی های سبکی و بلاغی حکایات . 5- بررسی آیات و احادیث ، از جهت تاکید مطلب يا بار معنایی و بررسی اشعار عربی از جهت تاکید مطلب یا اشاره شعر ، به آیه و حدیث . 6- نتیجه گیری کلی از پایان نامه
پیشگفتار خدای ، جهان آفرین را سپاس که به من این لطف عظیم را عنایت کرد ، که در گلزاری از معرفت و حکمت قدم بگذارم . و هر لحظه که در این بوستان عشق و محبت ، بیشتر تعمق می کردم ؛ درون خویش ، احساس زایدالوصفی داشتم که در سرزمینی زاده شده ام که محبت و عشق به همنوع ، در رگ های اجدادم ، حیات داشته است . و نشان می دهد که مردم کشورم ، روحشان و کالبد خاکیشان ، با عشق سرشته شده است . و شاعران و نویسندگان این مرز و بوم ، با نقاشی ماهرانه ی ، با قلم زرین خویش ، بر صفحه دل انسان ها می نگاشتند و نام آنها تا ابد جاودانه می ماند . و خوشبختانه این دو آموزگار بزرگ تعلیم و تربیت ، ادبیات تعلیمی کشورم ، ( سعدی و جامی ) با قلم روان خویش ، درس دوست داشتن به همنوع ، روی در روی شدن با مشکلات و نهراسیدن از آن ، توکل به خدا ، مبارزه با پلیدی و زشتی ، روی آوردن به باغ معرفت و دانایی را با فکر و اندیشه جاودانه خویش ، به ما ملت تمدن ساز ، تقدیم کرده اند . به راستی اگر سعدی نبود ؟ چه بر سر نثر زیبای پارسی می افتاد. هم اکنون زمانی فرا می رسيد که باید در فرهنگ لغات ، واژگان پارسی را جستجو می کردیم. و از زبان شیرین پارسی جز نامی باقی نمی ماند . جامی نیز به گردن ادب پارسی ، حق بزرگی دارد اگرچه در بهارستان ، نتوانسته است مانند : سعدی ، به پختگی و کمال دست پیدا کند . ولی به حق در دوره فضل فروشی نویسندگان پارسی ، که تکّلف و تصنّع را وارد ادبیات کردند . به حق عبدالرحمان جامی ، نیز با سادگی و روانی متن ، به ادبیات پارسی کمک شایان توجهی کرده است . که در این رساله ، در پنج بخش به مقایسه گلستان و بهارستان پرداخته شده است .
« مقایسه گلستان سعدی و بهارستان جامی » فهرست مندرجات رساله 1- چکیده رساله ……………………………………………………………………………………………………. 9 2- پیشگفتار ………………………………………………………………………………………………………… 10 بخش اول : انواع نثر در بستر تاریخ ادبیات ( قرن چهارم تا قرن نهم هـ .ق ) ….. 13-26 1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 13-14 2- فصل اول 1- چگونگی شکل گیری نثر مرسل اول ………………………………. 15 2- چگونگی شکل گیری نثر مرسل دوم ………………………………. 15 3- ویژگیهای نثر مرسل اول و دوم ……………………………………….. 16
3- فصل دوم 1- چگونگی شکل گیری نثر فنی در بستر تاریخ ادبیات …………… 17
4- فصل سوم 1- نثر فارسی قرن هفتم و هشتم در بستر تاریخ ادبیات………….. 21-22 2- جایگاه نثر فارسی در قرن هفتم و هشتم ……………………………….23 3- امتزاج نثر موزون مرسل و فنی در قرن هفتم در گلستان سعدی .. 24
1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………..30 2- فصل اول 1- بحث لغوی مقامه …………………………………………………………………………. 31 2- مقامات در معنی اصطلاحی …………………………………………………………… 32 3- ویژگی های مقامه ……………………………………………………………………33-34
3- فصل دوم 1- گلستان و مقامات …………………………………………………………………….35-37 2- وجوه اشتراک گلستان با مقامات ………………………………………………38-40 3- وجوه اشتراک گلستان با مقامات « جدال سعدی با مدعی » و « مقدمه کتاب » 4- وجوه اختلاف گلستان و مقامات ……………………………………………..41-42
4- فصل سوم 1- مقامات حمیدی ………………………………………………………………………43-44 2- ارزش مقامات حمیدی در نثر فارسی …………………………………………44-45 3- مقایسه گلستان سعدی و مقامات حمیدی ……………………………………46-49
بخش سوم : مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان ………………….. 53-70
2- فصل اول 1- ویژگی های سبکی گلستان سعدی …………………………………………..53-57 2- ویژگی های سبکی بهارستان جامی …………………………………………..58-60
3- فصل دوم مقایسه ویژگی های سبکی گلستان و بهارستان
بخش چهارم : مقایسه حکایت های گلستان و بهارستان ………… 73-103 1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………73 2- بررسی بابهای گلستان و بهارستان از لحاظ وجوه اشتراک و افتراق …………………………..73-74 3- تشابه موضوع و مفهوم در حکایت اسکندر مقدونی ……………………………………………..74-75 4- تقسیم بندی حکایات گلستان و بهارستان 1- در سیرت پادشاهان …………………….. 76-84 به شش دسته اصلی از جهت اشتراک و افتراق 2- عشق و جوانی …………………………..85-91 موضوع ، شیوه سبک و بلاغت 3- در آداب صحبت …………………………92-95 4- سلامت و سلامتی …………………………96-98 5- بخشش و بخشندگی …………………….99-101 6- قناعت ……………………………………..102-103
بخش پنجم : بررسی آیات ، حدیث و اشعار در گلستان و بهارستان ……….. 107-134 1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 107
2- بررسی آیات قرآنی در گلستان 1- تاکید مطلب ………………………………….108-114 2- بار معنایی ……………………………………………..115
3- بررسی آیات قرآنی در بهارستان 3- تاکید مطلب …………………………………..116-117 4- بار معنایی ……………………………………………..118
4- بررسی احادیث گلستان 1- تاکید مطلب ………………………………….119-120 2- بار معنایی ـــــ
5- بررسی احادیث بهارستان 3- تاکید مطلب ……………………………………………121 4- بار معنایی ـــــ
6- بررسی اشعار عربی گلستان 1- تاکید مطلب ……………………………………..122-129 2- بار معنایی ـــــ 3- اشاره به آیه و حدیث ………………………….. 130-131
7- بررسی اشعار عربی بهارستان 1- تاکید مطلب …………………………………….. 132-134 2- بار معنایی ــــــ 3- اشاره به آیه و حدیث ـــــ 8- نتيجه گيري كلي از پايان نامه ……………………………………………………………………………..136-137